Financiële beschouwingen

Realisatie 2023

Verwacht resultaat/Actuele stand van de begroting
De door u op 10 november 2022 vastgestelde programmabegroting 2023 resulteerde, na verwerking van het dekkingsplan in een positief begrotingssaldo van € 401.000.

In de loop van het jaar hebben wij u door het aanbieden van een tweetal tussenrapportages geïnformeerd over de voortgang van de uitvoering en ontwikkeling van de programmabegroting 2023. Daarnaast hebt u in een aantal raadsvergaderingen besluiten genomen met financiële effecten. De totale financiële ontwikkelingen zijn:

1. Mutaties tot en met mei 2023 geven een negatief saldo van € 10.000 te zien.

  Deze wijziging heeft betrekking op het voorstel Verruiming vermogensnorm kwijtschelding, zoals vastgesteld in de raad van 11 mei 2023.

2. De 1e tussenrapportage 2023 presenteerde een negatief resultaat van -/- € 932.000.
   De rapportage heeft u vastgesteld op 6 juli 2023.
3. De 2e tussenrapportage 2023 gaf een positief resultaat van € 953.000 te zien.

  Deze rapportage heeft u op 9 november 2023 vastgesteld.

4. In uw raad van 21 december 2023 heeft u het voorstel Groenbeheersplan vastgesteld met een positief resultaat in 2023 van € 300.000.

Hierdoor verwachtten wij over het dienstjaar 2023 per saldo een positief resultaat van afgerond € 712.000.

Werkelijk resultaat/Saldo rekening
De jaarrekening 2023 laat een positief resultaat zien van € 4.572.000 (afgerond). Het positieve resultaat van de jaarrekening 2023 is bijna € 3,9 miljoen hoger dan begroot. Ondanks de in 2023 behaalde resultaten blijft een deel van het beschikbare budget ongebruikt. Analyse van de verschillen toont aan dat ook nu de afwijkingen een incidenteel karakter hebben en vooral worden veroorzaakt door externe factoren. De grootste afwijkingen betreffen:

1. Opvang ontheemden uit Oekraïne - € 1,5 miljoen (voordelig)
2. Algemene uitkering uit het Gemeentefonds - € 1,2 miljoen (voordelig)

De verschillen lichten wij na de tabel toe.

Per programma zien de verschillen er als volgt uit:

bedragen x € 1.000

De belangrijkste verschillen hebben betrekking op de volgende taakvelden:

Programma 1 - Burger en bestuur

0.1 Bestuur - voordeel € 198.000
Voorziening 'Wachtgeld/pensioen voormalig B&W' - € 116.000 (voordelig)
De noodzakelijke omvang van deze voorziening wordt elk jaar herrekend op basis van de actuele wet- en regelgeving, rekening houdend met de geldende rekenrente. Dit laat voor 2023 een eenmalig voordeel in de exploitatie zien.

7.3 Afval - voordeel € 180.000
Het verschil in lasten wordt met name veroorzaakt doordat minder tonnages zijn afgevoerd voor de milieustraat. Door de afgenomen tonnages zijn ook de verwerkingslasten afgenomen ten opzichte van de begroting. Daarnaast is er sprake van enkele kleinere verschillen. Per saldo is het effect in de lasten € 174.000 voordelig.

Programma 3 - Woon- en leefklimaat

7.4 Milieubeheer - voordeel € 500.000
Voornaamste reden is een voordeel op de regeling capaciteit klimaat en energie.

8.1 Ruimte en leefomgeving - nadeel € 531.000
We hebben in 2023 extra capaciteit ingezet en voorbereidingskosten gemaakt ten behoeve van versnelling woningbouw, wegwerken achterstanden principeverzoeken en grondtransacties. Voor al deze werkzaamheden genereren we inkomsten door middel van leges of anterieure overeenkomsten. Niet alle inkomsten komen in hetzelfde jaar. Per saldo is er in 2023 sprake van € 315.000 aan inkomsten. Zie ook het volgende taakveld. De meeste kosten lopen voor de baten uit. Zo vallen de inkomsten van bijvoorbeeld projecten als De Hoge Regt, Pater Becanusstraat en Centrumplan Lieshout in latere jaren, terwijl we daar wel al kosten maken door de inhuur van projectleiders.

8.3 Wonen en bouwen - voordeel € 195.000
Bouwleges - € 209.000 (voordelig)
De extra personele inzet bij ruimtelijke ontwikkeling heeft een positief effect op de bouwleges, waardoor grote projecten zoals Bemmer IV  en Kerkakkers meer inkomsten dan begroot hebben opgeleverd. Zie ook de toelichting bij het taakveld 8.1.

Programma 5 - Gezondheid, welzijn, zorg en onderwijs

5.1 Sportbeleid en activering - voordeel € 258.000
Regeling brede SPUK Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) - € 287.000 (voordelig)
In 2023 hebben wij voor de uitvoering van doelen uit het GALA van het Rijk specifieke middelen ontvangen via de brede SPUK. Wij gaven al uitvoering aan diverse onderdelen, waarvoor al dekking aanwezig is via andere posten uit de begroting.

6.1 Samenkracht en burgerparticipatie - voordeel € 1.919.000
Opvang ontheemden uit Oekraïne - € 1.449.000 (voordelig)
Wij hebben ons ingezet voor de wettelijke taak en de maatschappelijke verantwoordelijkheid in het opvangen van ontheemden uit Oekraïne. We hebben hierin constant efficiënt gehandeld: een goed, humaan onderkomen voor het aantal Oekraïners die we volgens onze taakstelling een verblijf moeten bieden. De exploitatiekosten zijn hierdoor laag gebleven. In 2023 is een bedrag van € 1.449.000 niet besteed. Bij de resultaatbestemming kunt u een keuze maken hoe dit overschot in te zetten.

6.2 Toegang en eerstelijns voorzieningen - voordeel € 174.000
Binnen dit taakveld zijn diverse kleinere voordelen behaald.

6.3 Inkomensregelingen - voordeel € 368.000
Eenmalige energietoeslag - € 215.000 (voordelig)
In 2023 heeft vanuit het Rijk achteraf nog een compensatie plaatsgevonden van € 115.000 in verband met de meer gemaakte kosten eenmalige energietoeslag 2022. Daarnaast zijn de werkelijke uitbetalingen eenmalige energietoeslag 2023 € 100.000 lager dan de hiervoor vanuit het Rijk beschikbaar gekregen middelen.

Harmonisatie minimaregelingen - € 147.000 (voordelig)
De harmonisatie, met daaraan verbonden hogere programmakosten, zou medio 2023 ingaan. Uiteindelijk vindt gedeeltelijke invoering plaats per 1 januari 2024, dit levert een incidenteel voordeel in 2023 op.

6.72B Jeugdhulp behandeling - voordeel € 189.000
Jeugdhulp - € 186.000 (voordelig)
Met ingang van 2023 zijn er nieuwe contracten jeugdhulp afgesloten. Een aantal vormen van behandeling die voorheen vielen onder de bekostiging vanuit het budget jeugdhulp behandeling worden nu gezien als hoogcomplexe jeugdhulp. Bekostiging daarvan vindt plaats vanuit het budget Jeugdhulp met verblijf. De kostenstructuur is dus anders geworden.

6.73C Jeugdhulp met verblijf overig - nadeel € 133.000
Hogere kosten pleegzorg - € 133.000 (nadelig)
Voor pleegzorg is per 1 januari 2023 een extra tariefstijging doorgevoerd vanwege de verhoging van de landelijke pleegzorgvergoeding. Daarnaast zien we in 2023 inzet van duurdere vormen van inzet woonvoorzieningen. Er is een verschuiving van pleegzorg naar gezinshuizen en woongroepen.

6.74B Jeugdhulp crisis/LTA/GGZ-verblijf - nadeel € 345.000
Het nadelige verschil wordt veroorzaakt door:
- Hogere inzet van crisishulp - € 62.000 (nadelig)
- Nieuwe duurdere contracten Jeugdhulp - € 165.000 (nadelig)
- Hogere kosten landelijk ingekochte zorg - € 118.000 (nadelig)

Programma 6 - Financiën en bedrijfsvoering

0.4 Overhead - nadeel € 621.000
Automatisering - € 322.000 (voordelig)
Het verschil wordt vooral op de post reservering personeelskosten veroorzaakt. Het gaat hierbij om de volgende functies die in 2023 nog niet ingevuld zijn:
1. Data-analist, beheer O365+ITIL, ondersteuning Dimpact (uit het I&A-plan 2021-2023)
2. Interne rollen I&A (Toekomstgerichte doorontwikkeling ICT)
3. Helpdesk werkplekbeheer (IGT) (formatieve rollen; herijking ICT)

Personeelskosten - € 965.000 (nadelig)
De belangrijkste afwijkingen betreffen:
- voorziening voor verlofsparen ad € 952.000 (nadelig).

Dit is een wettelijke verplichting op basis van de nieuwe CAO, U heeft hierover een raadsinformatiebrief ontvangen.

- zwangerschapsuitkeringen € 207.000 (voordelig).

0.5 Treasury - voordeel € 173.000
Het taakveld Treasury geeft per saldo een renteresultaat te zien. Dit wordt vooral veroorzaakt door de hogere renteontvangsten voor de rekening-courant en het schatkistbankieren.

0.7 Algemene uitkering uit het Gemeentefonds - voordeel € 1.179.000
Het voordelige verschil wordt vooral veroorzaakt door de financiële verwerking van de decembercirculaire 2023. Dit voordeel werd toen berekend op € 1.252.000. Deze informatie is via een Raadsinformatiebrief (RIB) met u gedeeld.
Hier staan wel zogenaamde taakmutaties tegenover. In 2024 wordt een deel van dit bedrag 'verplicht' ingezet op benoemde beleidsvelden.